بررسی وضعیت وقف در دوره ایلخانان

پایان نامه
چکیده

وقف و اوقاف از مهم ترین مسائل در ارتباط با تاریخ اجتماعی ایران است. اگرچه وقف با اعتقادات مذهبی پیوندی عمیق دارد، اما اهمیت و نقش آن در جامعه ارتباط تنگاتنگی میان آن و تاریخ اجتماعی برقرار می کند. واقفان همواره با ایجاد بناهای عام المنفعه و معین کردن موقوفاتی برای آنها به بخش عظیمی از نیازهای جامعه عصر خود پاسخ داده اند. بسیاری از ابنیه عمومی چون مساجد، مدارس، دانشگاه ها، بیمارستان ها، کاروانسراها، خانقاه ها و رباط ها موقوفه بوده و از عایدات اوقاف اداره می گردیده است. به نظر می رسد وقف به عنوان یک پدیده اجتماعی در طول تاریخ نقش مهمی در توسعه دانش، مدنیت، فرهنگ و مذهب یک جامعه ایفا نموده است. اهمیت وقف و تأثیر آن در جامعه محقق را بر آن داشت تا با مطالعه و بررسی این مسئله در یکی از ادوار مهم تاریخ ایران، یعنی عصر ایلخانان، نقش این پدیده اجتماعی در جامعه را تبیین نماید. در این دوره به رغم شرایط خاص اجتماعی، فرهنگی، سیاسی ناشی از حمله مغول گسترش و شکوفایی چشمگیری در وقف در مقایسه با ادوار مختلف تاریخ ایران مشاهده می شود. به نظر می رسد شرایط خاص دوره موردنظر در این رونق و شکوفایی نقش مهمی داشت. ویرانی موسسات اجتماعی، فرهنگی، مذهبی در اثر حمله مغول و نیاز جامعه به بازسازی و احیای این موسسات، مسئله ناامنی در مالکیت و غصب املاک موقوفه از سوی حکام، فرمانروایان و حتی ایلخانان و تلاش برای حفظ ثروت های خانوادگی از عوامل مهمی بود که می توانست موجد انگیزه در واقفان برای وقف قسمت وسیعی از اموال و املاکشان شود. جدای از اینها انگیزه مذهبی و تلاش برای کسب توشه آخرت عامل مهمی بود که واقفان را به سوی این عمل پسندیده ترغیب می کرد. در واقع شاید بتوان گفت انگیزه مذهبی، انگیزه غایی و نهایی وقف بود. تحقیق حاضر درصدد است تا ضمن شناسایی و معرفی موقوفات و واقفان بزرگ عصر ایلخانی، تحلیل کمّی و کیفی از موارد مصارف این موقوفات و جهت یابی واقفان در این زمینه ارائه دهد. همچنین این تحقیق می کوشد تا از خلال شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی جامعه در عصر ایلخانان به درک صحیحی از انگیزه های واقفان در اقدام به عمل وقف دست یابد.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جایگاه وقف در توسعه تشیع در عصر ایلخانان

وقف در لغت به معنای ایستادن و درنگ کردن بیشتر استفاده شده و در اصطلاح شرعی، تحبیس اصل و تسلیم منفعت تعریف شده است. وقف به عنوان یک سنت در تاریخ اسلام، پیش از اسلام و حتی در سایر ادیان وجود داشته است و کاربردهای زیادی برای آن بیان شده است. وقف و موقوفات در تاریخ اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی به ویژه گسترش فرهنگ شیعی و توسعه علمی ـ تمدنی شیعیان نقش به سزایی داشته است. از قرن چهارم هجری و به ویژه با...

متن کامل

وقف بر صوفیه در دورۀ ایلخانی رابطۀ گرایش‌های دینی ایلخانان ایران با کاهش و افزایش وقف بر صوفیه (736ـ656ق)

کاهش یا افزایش وقف بر صوفیه در دورۀ ایلخانی (735- 656 ق) با کسب مشروعیت از طریق اسلام‌پذیری و انطباق با فرهنگ و تمدن ایران رابطۀ مستقیم داشت. ایلخانان نامسلمان به کسب مشروعیت از طریق عرفا و مشایخ نیازی نداشتند و در نتیجه در دورۀ آنها وقف بر صوفیه راکد ماند. پس از سقوط خلافت بغداد و افزایش اسلام‌پذیری ایلخانان بر دست عرفا و مشایخ، وقف بر صوفیه در روند جدید حاکمیت ایلخانی رو به افزایش نهاد. برخی ...

متن کامل

بررسی تاریخی پوشاک زنان در دوره ایلخانان (736-654 ه.ق)

چکیده هدف این مقاله دست یابی به آگاهی صحیح در خصوص انواع، اجزاء، شکل و طرح پوشاک زنان در دوره ایلخانان مغول می باشد. چراکه لباس بیش از هر چیز نشان دهنده هویت انسانی، اجتماعی و قومی پوشنده آن است و بررسی‌ پوشاک هر دوره می‌تواند یکی از پرارزش‌ترین منابع برای شناخت و درک ذهنیت توده‌های مختلف‌ جامعه باشد. در این میان مطالعه تاریخی لباس زنان در ایران بعد از اسلام بدلیل حفظ کرامت زن مسلمان از جایگاه ...

متن کامل

مناسبات اقتصادی ایران در دوره ایلخانان و اردوی زرین

در پی جهانگشایی مغولان و استیلای آنان بر بخش قابل توجهی از آسیا مناسبات وسیع و چشمگیر اقتصادی و تجاری به عنوان یکی از مهمترین پیامدهای تشکیل امپراطوری مغولان نسبت به گذشته نمود و جلوه پررنگ تر و بیشتری یافت. در این میان موقعیت جغرافیایی اردوی زرین و ایلخانان و همسایگی و مجاورت این دو حکومت عامل مهمی جهت مراودات تجاری و بازرگانی آنها بود و این روابط متاثر از نوع مناسبات سیاسی ایلخانان و الوس جوچ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده تاریخ

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023